ورود بازیگران به عرصه ترجمه، اگرچه بعضی انتقادات را به‌دنبال داشته، اما به‌نوعی فرصت افزایش تنوع در انتخاب مترجمان و نزدیک‌سازی بیشتر هنرهای مختلف به یکدیگر را فراهم کرده است. بسیاری از این آثار ترجمه شده، به‌خاطر شهرت مترجمان خود، فروش بالایی داشته‌اند و به مخاطبان جدیدی دست یافته‌اند که شاید در شرایط عادی علاقه‌ای به خواندن کتابهای ترجمه‌شده نداشتند. این پدیده نشان‌دهنده تأثیر گسترده شخصیت‌های عمومی در ترویج فرهنگ مطالعه است.
در دنیای ادبیات و هنر، همواره ارتباطی عمیق و جذاب بین بازیگران و نویسندگان وجود دارد. این ارتباط به ویژه زمانی جالب‌تر می‌شود که بازیگران به عنوان مترجمین آثار ادبی نیز وارد میدان می‌شوند. در این مقاله، به معرفی برخی از کتاب‌هایی خواهیم پرداخت که توسط بازیگران مشهور ایرانی ترجمه شده‌اند. این آثار نه تنها نشان‌دهنده توانایی‌های زبانی و ادبی این هنرمندان است، بلکه به ما این امکان را می‌دهد که با دیدگاه‌های جدیدی به ادبیات نزدیک شویم.
کتاب گرترود نوشته کارل تئودور درایر؛ ترجمه شده توسط لیلا حاتمی
این کتاب از آخرین آثار کارل تئودور درایر، فیلمنامه‌نویس نامدار دانمارکی است. فیلم ساخته شده از این کتاب شاهکاری در ردیف آخرین کوارتتهای بتهوون محسوب می‌شود. یعنی به همان اندازه از اقتدار، عشق، جنون و نوآوری برخوردار است. گرترود فیلمی است در ستایش عشق و زندگی، در جهانی که معنای این دو از دست رفته.
معرفی آثار شکسپیر | بزرگترین نمایشنامه‌نویس تمام دوران در مجله نشانک بخوانید
داستان گرتردو، روایتی احساسی و پیچیده است که به جستجوی درونی و عمیق یک زن برای یافتن عشق و معنا در زندگی می‌پردازد. شخصیت اصلی فیلم یعنی گرترود، زنی است که در جستجوی عشقی بی عیب و نقص است. او به دلیل ایده‌آل گرایی بارها با شکست‌های عاطفی مواجه می‌شود.درایر بیشتر به عنوان کارگردان فیلم‌های کلاسیک شهرت دارد. در این کتاب نیز با نگاهی موشکافانه به بررسی پیچیدگی‌های روانی و عاطفی انسان می‌پردازد و داستانی از کشمکش‌های درونی را روایت می‌کند.
گرترود در تلاش است تا در میان روابطی که در طول زندگی تجربه کرده، عشق کاملی را پیدا کند که بتواند به تمام خواسته‌ها و نیازهای درونی‌اش پاسخ دهد. با این حال، او به مرور متوجه می‌شود که چنین عشقی ممکن است در دنیای واقعی دست‌نیافتنی باشد. این ایده‌آل‌گرایی او را به جدایی از افرادی که به او نزدیک هستند می‌کشاند و در نهایت او را با تنهایی مواجه می‌کند. درایر در این کتاب به شکلی هنری و با زبانی شاعرانه، تناقض‌های انسانی در رابطه با عشق، هویت، و خوشبختی را به تصویر می‌کشد.
در کنار جستجوی گرترود برای عشق، کتاب به مسائل عمیق‌تری مانند نقش زن در جامعه، انتخاب‌های شخصی و مسئولیت‌های اجتماعی نیز می‌پردازد. گرترود به عنوان شخصیتی قوی و مستقل به تصویر کشیده شده است که در برابر فشارهای اجتماعی و انتظارات جامعه ایستادگی می‌کند. او تصمیم می‌گیرد که به جای تسلیم شدن در برابر زندگی‌ای که از آن لذت نمی‌برد، به دنبال چیزی برود که به او احساس زنده بودن بدهد، حتی اگر به معنای تحمل درد و تنهایی باشد.
بهتر است بدانید که ترجمه این کتاب تنها فعالیت لیلا حاتمی در زمینه کتاب نبوده است. لیلا حاتمی در سال 1401 کتاب خود را با نام “به افکارت قدرت بیان بده” را منتشر کرد. برخلاف کتابی که او ترجمه کرده، کتابی که نوشته است ماهیت داستانی ندارد و بیشتر در سبک موفقیت و خودیاری است.
کتاب بعضی از رازها را نباید نگه داشت؛ ترجمه شده توسط شیلا خداداد
“بعضی از رازها را نباید نگه داشت” یک کتاب برای کودکان است که به موضوع مهم و حساس آزار جنسی کودکان می‌پردازد و نویسنده آن جینین ساندرز با هدف آموزش و آگاهی‌بخشی به کودکان نوشته است. این کتاب تلاش می‌کند به کودکان بیاموزد که اگر کسی سعی کرد به آنها آسیب برساند یا رازی را به اجبار از آنها پنهان کند، باید این راز را با بزرگ‌ترهای مطمئن خود در میان بگذارند. پیام اصلی کتاب این است که برخی از رازها، به ویژه وقتی که به امنیت و سلامت کودک مربوط می‌شود، نباید پنهان بماند.
این کتاب به کودکان کمک می‌کند تا اهمیت گفتگو درباره‌ی مسائل ناراحت‌کننده و نگران‌کننده را درک کنند و به والدین و مربیان نیز راهی می‌دهد تا به شکلی دوستانه و صریح با کودکان در این باره صحبت کنند. شیلا خداداد با ترجمه این گونه کتاب‌ها، به کودکان و والدین ایرانی این فرصت را می‌دهد که با مسائل حساس آشنا شوند.
کتاب بعضی از رازها را نباید نگه داشت، تنها اثر ترجمه شده توسط شیلا خداداد نیست. درواقع او فعالیت زیادی در ترجمه کتابهای کودکان و مخصوصا کتابهای آموزشی دارد. شیلا خداداد اعلام کرده است که پس از بچه دار شدن، موضوعات کودکان تبدیل به دغدغه‌ای برای او شده و به همین دلیل اهمیت زیادی به آموزش دادن مهارت‌های زندگی به کودکان می‌دهد. در ادامه نام برخی آثار دیگری که توسط ایشان ترجمه شده را می‌آوریم:
- من برنده میشم
- لیمپی مهربان
- طاووس مغرور
- مجموعه کتابهای من و مهارت های فردا
کتاب تاریخ عشق؛ ترجمه شده توسط ترانه علیدوستی
کتاب تاریخ عشق (The History of Love) اثر نیکول کراوس یکی از رمان‌های مهم و برجسته ادبیات معاصر است که به شیوه‌ای هنری، داستان‌های پیچیده و در هم تنیده چندین شخصیت را روایت می‌کند. این کتاب در سال ۲۰۰۵ منتشر شد و به سرعت به یکی از آثاری تبدیل شد که منتقدان آن را تحسین می‌کنند. موضوع اصلی کتاب، عشق است. اما این اثر به ما نشان می‌دهد که عشق فقط یک احساس رمانتیک نیست. این کتاب عشق را به عنوان یک نیروی بنیادین و معنوی که زندگی افراد را دستخوش تغییر می‌کند و امید و معنا را به همراه می‌آورد معرفی می‌کند.
معرفی کتاب تئوری انتخاب اثر ویلیام گلاسر را در مجله نشانک بخوانید
داستان تاریخ عشق حول محور شخصیت لئو گورسکی، یک پیرمرد یهودی که از هولوکاست جان سالم به در برده، می‌چرخد. او نویسنده کتابی به نام «تاریخ عشق» است که در دوران جوانی نوشته، اما کتابش ناپدید شده و فکر می‌کند هیچ‌گاه منتشر نشده است. در همین حال، آلمای نوجوان نیز در جستجوی معنای کتابی است که مادرش ترجمه می‌کند و به نظر می‌رسد که با سرنوشت لئو پیوند خورده است. این دو داستان به شکلی شگفت‌آور با هم گره می‌خورند و شبکه‌ای از روابط انسانی را تشکیل می‌دهند که گذشته و حال را به هم پیوند می‌زند.
نیکول کراوس در این کتاب با استفاده از توصیفات عمیق، توانسته است احساسات شخصیت‌هایش را به شکلی بی‌نظیر به تصویر بکشد. کتاب در قالب‌های مختلفی مانند نامه‌ها، خاطرات، و روایات مختلف نوشته شده که هر کدام به طور جداگانه بخشی از پازل داستانی را تکمیل می‌کنند. این سبک روایت چندلایه و استفاده از صداهای مختلف، به پیچیدگی و عمق کتاب افزوده و تجربه‌ای غنی و چندوجهی برای خواننده به ارمغان می‌آورد.
تاریخ عشق به مضامینی چون تنهایی، فقدان، خاطرات، و ارتباط انسانی می‌پردازد و مفاهیمی چون زمان و جاودانگی را نیز مورد کاوش قرار می‌دهد. هرچند داستان‌های گوناگونی در کتاب روایت می‌شوند، اما همه آنها به نوعی به مفهوم عشق گره خورده‌اند؛ عشقی که فراتر از مرزهای زمان و مکان حرکت می‌کند و می‌تواند زندگی‌ها را دگرگون سازد.
“تاریخ عشق” نوعی داستان رازآلود است که در آن، تغییر اسامی، خیانت و هویت‌های محرمانه به چشم می‌خورد. این کتاب تاریخ یک عشق نیست، بلکه داستان عشق‌ها و ناکامی‌های مختلف در دوره‌های زمانی و سرزمین‌های مختلف است. عشق‌هایی که چنان رهگذرانی از کنار هم می‌گذرند. زندگی‌ها و مرگ‌هایی که به هم گره خورده‌اند. علاوه بر این کتاب، ترانه علیدوستی کتاب دیگری با عنوان “رویای مادرم” را ترجمه کرده که در بخش بعدی به آن می‌پردازیم.
کتاب رویای مادرم؛ ترجمه شده توسط ترانه علیدوستی
کتاب “رویای مادرم” اثر آلیس مونرو، شامل پنج داستان کوتاه است که به بررسی عمیق روابط انسانی و تجربیات زندگی می‌پردازد. این مجموعه که توسط ترانه علیدوستی به فارسی ترجمه شده، به خاطر نثر زیبا و روایت‌های پیچیده‌اش مورد توجه قرار گرفته و به عنوان یکی از آثار برجسته ادبیات معاصر شناخته می‌شود. آلیس مونرو، نویسنده کانادایی و برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۱۳، در این کتاب به موضوعاتی چون عشق، از دست دادن، و هویت زنانه می‌پردازد.
داستان‌های این مجموعه شامل عناوینی چون “رویای مادرم”، “صورت”، “کوئینی”، “تیر و ستون” و “نفرت، دوستی، خواستگاری، عشق و ازدواج” هستند. هر داستان به نوعی به روابط انسانی و احساسات عمیق افراد می‌پردازد و شخصیت‌های زن در این داستان‌ها به خوبی تصویر شده‌اند. مونرو با دقت و ظرافت به جزئیات زندگی شخصیت‌ها می‌پردازد و احساسات پیچیده‌ای را که در دل این روابط وجود دارد، به تصویر می‌کشد.
در داستان “رویای مادرم”، روایت از زبان نوزادی آغاز می‌شود که در شکم مادرش به زندگی و احساسات او فکر می‌کند. این شیوه روایت غیرخطی و شکسته، به خواننده امکان می‌دهد تا از زاویه‌ای متفاوت به داستان نگاه کند و عمق احساسات شخصیت‌ها را درک کند. همچنین، این کتاب به بررسی چالش‌های زندگی زنان و تأثیرات روابط خانوادگی بر هویت فردی می‌پردازد.
آلیس مونرو با استفاده از زبان ساده و در عین حال غنی، توانسته است احساسات عمیق انسانی را به تصویر بکشد و خواننده را به تفکر درباره زندگی و روابطش دعوت کند. “رویای مادرم” نه تنها یک مجموعه داستان کوتاه، بلکه یک سفر به دنیای احساسات و تجربیات انسانی است که در آن، مونرو به زیبایی پیچیدگی‌های زندگی را به نمایش می‌گذارد.
کتاب نزدیکی؛ ترجمه شده توسط نیکی کریمی
کتاب نزدیکی (Intimacy) نوشته حنیف قریشی، رمانی کوتاه و تأمل‌برانگیز است که در سال 1998 منتشر شد و به سرعت به یکی از آثار مهم نویسنده در بررسی پیچیدگی‌های زندگی معاصر تبدیل شد. داستان کتاب در یک شب روایت می‌شود و حول محور جِی، مردی میان‌سال که در آستانه ترک همسر و دو فرزندش است، می‌چرخد. او در طول یک شب به مرور زندگی و روابطش می‌پردازد و با خود دربارهٔ تصمیمش برای ترک خانواده‌اش و شروع زندگی جدید فکر می‌کند. این کتاب به شکلی صریح و بی‌پرده به احساسات متناقض و پرسش‌های اخلاقی درباره وفاداری، عشق، و تعهد پرداخته است.
نزدیکی به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه انسان‌ها در دنیای مدرن با انتظارات و فشارهای اجتماعی و خانوادگی درگیر می‌شوند و گاه به جستجوی خود و خواسته‌هایشان می‌روند. قریشی از طریق شخصیت جِی، به این سؤال عمیق می‌پردازد که آیا زندگی خانوادگی همیشه معنا و شادی واقعی را به ارمغان می‌آورد یا ممکن است به مرور زمان فرد را درگیر نوعی روزمرگی و بیگانگی کند. نویسنده با صداقت و جسارت این پرسش‌ها را مطرح می‌کند و از زبان شخصیت اصلی، دیدگاهی بی‌رحمانه اما واقعی دربارهٔ نیازهای انسانی ارائه می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های برجسته کتاب، شیوهٔ روایت ذهنی آن است که خواننده را به درون ذهن شخصیت اصلی می‌برد و افکار، احساسات و تردیدهای او را با تمام جزئیات مشاهده می‌کند. جِی در طول شب با خود به گفتگو می‌پردازد و بین خاطرات گذشته و واقعیت حال در نوسان است. این تکنیک روایی به خواننده اجازه می‌دهد تا به طور عمیق‌تری با شخصیت اصلی ارتباط برقرار کند و درک بهتری از دلایل و انگیزه‌های او برای ترک خانواده به دست آورد. قریشی با استفاده از این شیوه، حس نزدیکی و هم‌ذات‌پنداری را تقویت می‌کند و احساسات پیچیده شخصیت را به خوبی منتقل می‌نماید.
نزدیکی نه تنها داستانی دربارهٔ روابط خانوادگی و عشق است، بلکه نقدی بر زندگی مدرن و فردگرایی است که گاه انسان‌ها را از یکدیگر جدا می‌کند. قریشی در این کتاب به این نکته اشاره می‌کند که در زندگی امروزی، وفاداری و تعهد به سادگی تحت تأثیر خواسته‌های شخصی قرار می‌گیرند. با این حال، کتاب به جای ارائهٔ پاسخ‌های قطعی، خواننده را وادار می‌کند که خود به این پرسش‌ها فکر کند و دربارهٔ معنا و اهمیت عشق، آزادی، و تعهد در زندگی تأمل نماید.
ترجمه این اثر توسط نیکی کریمی، به زیبایی و دقت احساسات و تفکرات نویسنده را منتقل می‌کند. ترجمه‌ی او عمیق بودن و وفاداری به هویت داستان را حفظ کرده و آن را برای خوانندگان فارسی‌زبان قابل لذت‌بخش تر کرده است. این ترجمه به‌عنوان یک پل ارتباطی بین فرهنگ‌ها و زبان‌ها عمل می‌کند و به ترویج ادبیات معاصر کمک می‌نماید. همچنین شهرت نیکی کریمی باعث علاقه‌مند شدن مردم به کتاب و مطالعه می‌شود.
جمع‌بندی
کتاب‌هایی که توسط بازیگران ترجمه شده‌اند، به عنوان یک پدیده جالب در دنیای ادبیات و هنر شناخته می‌شوند. این کتاب‌ها نه تنها به تنوع فرهنگی و زبانی کمک می‌کنند، بلکه به دلیل تجربه‌های بازیگران در هنر نمایش و ارتباطات انسانی، اغلب حاوی لایه‌های عمیق‌تری از احساسات هستند. بازیگران با توانایی‌های خاص خود در انتقال احساسات و شخصیت‌ها، می‌توانند متون را به گونه‌ای ترجمه کنند که روح و جوهره اصلی اثر حفظ شود. این امر به ویژه در ترجمه آثار ادبی و رمان اهمیت دارد، جایی که زیبایی و ریتم کلمات نقش کلیدی ایفا می‌کند.
علاوه بر این، انتخاب کتاب‌ها برای ترجمه توسط بازیگران معمولاً تحت تأثیر تجربیات شخصی و علایق آنها قرار دارد. بسیاری از آنها به دنبال آثاری هستند که با زندگی و حرفه‌شان ارتباط برقرار کند یا به نوعی با پیام‌های اجتماعی و فرهنگی روز همخوانی داشته باشد. این انتخاب‌ها می‌توانند به ترویج ادبیات و فرهنگ‌های مختلف کمک کنند و به مخاطبان جدیدی دسترسی پیدا کنند. همچنین، بازیگران با استفاده از شهرت و محبوبیت خود می‌توانند توجه بیشتری به آثار ترجمه‌شده جلب کنند و به این ترتیب، خوانندگان بیشتری را به مطالعه این کتاب‌ها ترغیب نمایند.
در نهایت، ترجمه کتاب‌ها توسط بازیگران می‌تواند به عنوان یک پل ارتباطی میان هنر و ادبیات عمل کند. این روند نه تنها به غنای فرهنگی جامعه کمک می‌کند، بلکه به بازیگران نیز فرصتی می‌دهد تا مهارت‌های زبانی و ادبی خود را گسترش دهند. این همکاری‌ها می‌توانند به ایجاد آثار جدید و نوآورانه منجر شوند که در آنها عناصر مختلف هنر و ادبیات به هم پیوند می‌خورند. در نتیجه، این نوع ترجمه‌ها به غنای دنیای ادبیات و فرهنگ کمک کرده و فرصتی برای تبادل ایده‌ها و تجربیات میان هنرمندان و نویسندگان فراهم می‌آورند.
