دریافت جایزه ادبی رویای بسیاری از نویسندگان است. با برنده شدن این جوایز، نام نویسنده و اثر او بر سر زبانها میافتد و بسیار محبوب و پرفروش میشود. هر ساله هزاران جایزه مختلف به نویسندگان ماهر و کهنهکار اهدا میشود. با این حال، تعداد انگشت شماری از آنها را میتوان به عنوان جایزهای معتبر در نظر گرفت که ارزش ادبی زیادی داشته باشند.
با ما همراه باشید تا در این مقاله از مجله نشانک با برخی از برجستهترین جوایز اهدا شده در دنیای ادبیات و همچنین یکی از بهترین آثاری که آن را دریافت کردهاند را آشنا شویم.
معتبرترین جوایز ادبی کدامند؟
در زیر 11 مورد از معتبرترین و شناختهشدهترین جوایز ادبی که از شهرت زیادی برخوردارند و همچنین کتاب معروفی که آن را برنده شدهاند معرفی خواهیم کرد.
1. جایزه نوبل ادبیات
جایزه نوبل ادبیات هر ساله در استکهلم سوئد به برجستهترین نویسندگان از سراسر جهان اعطا میشود. این مراسم به سال 1901 برمیگردد و به نام خالق آن آلفرد نوبل نامگذاری شده است. پروسه این جایزه به این صورت است که کمیته نوبل ادبیات برای «افراد واجد شرایط» دعوتنامه میفرستد تا نامزدهای دریافت جایزه را مشخص کند و از بین آنها فردی که رای اکثریت اعضای کمیته را کسب کرد، برنده نهایی خواهد بود.
نویسندگان معروفی که این جایزه را دریافت کردند
- جورج برنارد شاو (1925)
- ویلیام فاکنر (1949)
- سر وینستون چرچیل (1953)
- ارنست همینگوی (1954)
- پابلو نرودا (1971)
اثر برجستهای که باید بخوانید؛ صد سال تنهایی
یکی دیگر از نویسندگانی که این جایزه را کسب کرد، گابریل گارسیا مارکز بوده است و گفته میشود با نوشتن اثر معروف «صد سال تنهایی» در سال 1982 نوبل را دریافت کرد. بسیاری «صد سال تنهایی» را بهترین اثر گابریل گارسیا مارکز میدانند. این کتاب در شهری خیالی به نام ماکوندو در کلمبیا رخ میدهد و داستان ظهور و سقوط شش نسل از خانواده بوئندیا را روایت میکند.
بیشتر از آنچه که تصور میکنید تمثیلهای اجتماعی و سیاسی در این داستان جای داده شده است. یکی از نمونههای بارز بعد سیاسی-اجتماعی این کتاب، قتل عام چندین هزار کارگر اعتصابی و انداختن اجساد آنها در دریا توسط ارتش است.
اما از طرفی گاهی آنقدر سورئال میشود که برخی از اتفاقات غیرقابل باور است. صد سال تنهایی در سبک رئالیسم جادویی نوشته شده و به همین دلیل اتفاقات عجیب، خارق العاده یا باورنکردنی زیادی را در خود جای داده است. در حالی که رمان را میتوان تا حدودی بهعنوان یک کتاب تاریخی غیررسمی دانست اما همچنان پر از احساس، عشق، صمیمیت است. این کتاب در نخستین هفتهای که منتشر شد کاملا به فروش رسید و تا به امروز بیش از ۳۰ میلیون نسخه از آن به فروش رسیده است.
2. جایزه پولیتزر
جایزه پولیتزر در سال 1917 توسط جوزف پولیتزر، روزنامهنگار مجاریتبار امریکایی تاسیس شد. امروزه مراسم این جایزه توسط دانشگاه کلمبیا اداره میشود و در 22 بخش شامل روزنامه نگاری، کتاب، نمایشنامه و موسیقی اهدا میشود. جوایز توسط دانشگاه اعطا میشود و تصمیمگیری با هیئت پولیتزر و در طی دو جلسه انجام میشود.
کتابهای معروفی که این جایزه را بردند
- کشتن مرغ مینا اثر هارپر لی (1961)
- دلبند تونی موریسون (1988)
- پسران نیکل اثر کولسون وایتهد (2020)
درباره جایزه پولیتزر | مهمترین جایزه برای روزنامهنگاران بیشتر بخوانید
اثر برجستهای که باید بخوانید؛ دلبند اثر تونی موریسون
رمان دلبند نوشته تونی موریسون در سال 1987 منتشر و در سال 1988 برنده جایزه پولیتزر شد. این اثر ما را به دنیای ناراحتکننده و ترسناک بردهداران میبرد و زندگی زنی سیاهپوست به نام ست را روایت میکند. او که زندگی بسیار سختی داشته، همسرش را از دست داده و مجبور بوده تا با دستان خودش فرزندش را دفن کند و حالا در تلاش است تا خود را از مرگ نجات دهد.
داستان و شخصیتهای به یاد ماندنی، توصیفات زیبا و شاعرانه و پرداختن به موضوع حساس نژادپرستی، تنها بخشی از ویژگیهای این شاهکار هستند.
3. جایزه ملی کتاب
جایزه ملی کتاب از بهترین ادبیات آمریکا تجلیل میکند. این بنیاد که اولین بار در سال 1950 تأسیس شد، هر سال برگزار میشود و 25 نویسنده، مترجم، منتقد، کتابدار و کتابفروش برجسته را برای داوری جوایز گرد هم میآورد.
برخی از کتابهای معروفی که این جایزه را بردند
- از اینجا تا ابدیت اثر جیمز جونز (1952)
- سرزمین شبحزده اثر تینا روزنبرگ.
اثر برجستهای که باید بخوانید: سرزمین شبحزده اثر تینا روزنبرگ
«سرزمین شبحزده» رمانی به قلم تینا روزنبرگ است که در سال 1995 منتشر شد. این کتاب نحوه برخورد چهار کشور تازه دموکراتیک اروپای شرقی با دوران کمونیسم را ترسیم میکند. با سقوط کمونیسم، مردم و دولتهای آلمان، لهستان، جمهوری چک و اسلواکی با معضلات اخلاقی پیچیده و دردناکی روبرو میشوند.
روزنبرگ با قربانیانی که در آن زمان حضور داشتند، گفت و گو میکند و مبارزات آنها را در قالب مجموعه از داستانها روایت میکند. سرزمین شبهزده کتاب مهم تاریخی است که به بررسی فروپاشی کمونیسم میپردازد و جوایز زیادی از جمله پولیتزر و جایزه ملی را برده است.
4. جایزه بوکر
جایزه بوکر (که قبلاً «جایزه من بوکر» نام داشت) یکی دیگر اژ جوایز مهم ادبی است که در سال 1969 تاسیس شد. هر سال، هیئت داوران بوکر بهترین رمان سال را که به زبان انگلیسی نوشته شده و در بریتانیا یا ایرلند منتشر شده است را انتخاب میکنند.
کتابهای معروفی که این جایزه را بردند
- زندگی پی اثر یان مارتل (2002)
- وصیتها اثر مارگارت اتوود (2019)
اثر برجستهای که پیشنهاد میکنیم؛ زندگی پی
زندگی پی، رمانی به نوشته یان مارتل است که در سال 2001 منتشر شد و در سال 2002 برنده جایزه بوکر شد. این کتاب، داستان جادویی یک پسر جوان هندی را روایت میکند که پس از غرق شدن قایقش، مدتی طولانی را در دریا سرگردان است. او این زمان را همراه با چهار حیوان وحشی سپری میکند: اورانگوتان، گورخر، کفتار و از همه مهمتر یک ببر.
به زودی فقط پی و ببر باقی میمانند و تنها هدف پی در طی 227 روز آینده از کشتی شکسته و ببر گرسنه جان سالم به در ببرد.
این اتفاقات را پی برای نویسندهای که قصد دارد کتابی درباره آن بنویسد، تعریف میکند. از طریق این ماجراجویی، مارتل به فرهنگی غنی پی و مبارزات او برای رام کردن وحشیگریهای طبیعت و تراش او برای زنده ماندن را به تصویر میکشد. همچنین نقش دین و معنویت در این اثر بسیار پررنگ است. بعدها در سال ۲۰۱۲ رمان مارتل به فیلم در آمد که بسیار معروف شد و جوایز زیادی برد.
5. جایزه بین المللی ادبیات نویشتات
جایزه بینالمللی ادبیات نویشتات توسط ایوار ایواسک در سال 1969 تاسیس شد. بسیاری این جایزه را نوبل اوکلاهما یا نوبل آمریکایی مینامند. این جایزه هر دو سال یکبار و جهت قدردانی از نویسندگان و تمام آثاری که تا به آن زمان نوشتهاند، برگزار میشود.
برخی از نویسندگان معروفی که این جایزه را دریافت کردهاند
- گابریل گارسیا مارکز (1972)
- چسلاو میلوش (1978)
6. جایزه ادبیات داستانی زنان
از آنجایی که در جایزه بوکر سال 1991 هیچ زنی حضور نداشت، جوایز ادبیات داستانی زنان در سال 1992 تأسیس شد تا از آثار مهم به قلم نویسندگان زن قدردانی شود. جالب است بدانید که هیئت داوران این جایزه نیز تماما زن هستند.
برخی از رمانهایی که این جایزه را بردند
- زمانی که من در دوران مدرن زندگی میکردم اثر لیندا گرانت (2000)
- یک ازدواج آمریکایی اثر تایاری جونز (2019)
اثر برجستهای که باید بخوانید؛ یک ازدواج آمریکایی اثر تایاری جونز
«یک ازدواج آمریکایی» رمانی از تایاری جونز، نویسنده آمریکایی است. این اثر چهارمین رمان او است که در 6 فوریه 2018 منتشر شد. این رمان بر ازدواج یک زوج آفریقایی-آمریکایی طبقه متوسط به نامهای سلستیال و روی تمرکز دارد که در آتلانتا، جورجیا زندگی میکنند. اما زمانی که روی به ناحق به تجاوزی که مرتکب نشده محکوم میشود، زندگی آنها نیز از هم میپاشد.
این رمان پس از انتشارش مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. واشنگتن پست، جونز را به خاطر “انتخابهای خلاقانه متهورانه” و “صبوری لطیف” ستایش کرد و روزنامه گاردین این کتاب را “رمانی بسیار خواندنی، مملو از ایده و احساسات” توصیف کرد.
7. جایزه ملی آمریکا
جایزه آمریکا در سال 1994 برای قدردانی از دستاوردهای مادام العمر نویسندگان تأسیس شد و بسیاری آن را جایگزینی برای جایزه معروف نوبل ادبیات میدانند. هر سال، برای انتخاب برندههای نهایی هیئت داوران متشکل از 6 تا 8 منتقد ادبی، نمایشنامه نویس، شاعر و نثرنویس آمریکایی گرد هم میآیند. برخلاف اسم این جایزه، همهی نویسندگان فارغ از ملیتشان میتوانند برای دریافت این جایزه شرکت کنند.
نویسندگان برجستهای که این جایزه ملی آمریکا را دریافت کردند
- پیتر هاندکه (2002)
- جان اشبری (2008)
8. جایزه هوگو
جایزه هوگو معتبرترین جایزهای است که فقط به داستانهای علمی تخیلی اعطا میشود. این جایزه به افتخار هوگو گرنزبک، بنیانگذار نخستین مجله علمی- تخیلی نامگذاری شد. از سال 1953، مجمع جهانی علمی- تخیلی وورلدکان هر سال برای رأی دادن و تصمیمگیری جوایز گرد هم میآیند. البته یکی از شرایط این جایزه این است که آثار نامزد شده نباید در زمینههای دیگر هم کاندید دریافت جایزه باشند.
آثار معروفی که جایزه هوگو را دریافت کردند
- بازی اندر توسط اورسن اسکات کارد (1986)
- هری پاتر و جام آتش اثر جی.کی. رولینگ (2001)
اثر برجستهای که باید بخوانید؛ بازی اندر اثر اورسن اسکات کارد
بازی اندر یک رمان علمی تخیلی نظامی به قلم اورسون اسکات کارت، نویسنده آمریکایی است که در سال ۱۹۸۵ منتشر شد. این رمان که در تاریخی نامشخص در آینده اتفاق میافتد، درگیری انسانها با یک گونه بیگانه حشرهنما نشان میدهد. در آمادهسازی برای حمله سوم پیشبینیشده، نیروی نظامی بینالمللی زمین، کودکان خردسال، از جمله قهرمان رمان، اندرو “اندر” ویگین را به خدمت میگیرد تا به عنوان افسران نخبه آموزش ببینند. این کودکان استراتژی و رهبری نظامی را با انجام بازیهای جنگی سخت یاد میگیرند.
«بازی اندر» در ابتدا بهعنوان داستان کوتاه در مجله علمی تخیلی منتشر شده بود و بعدها به کتاب درآمد و در حال حاضر به ۳۴ زبان دنیا ترجمه شده است.
9. جوایز کتاب بریتانیا
جوایز کتاب بریتانیا (معروف به «نیبیز») در سال 1990 توسط فرد نیومن راهاندازی شد و از بهترین نویسندگان بریتانیایی و همچنین بهترین کتابها، ناشران و کتابفروشیها تجلیل میکند.
آثار معروفی که جایزه کتاب بریتانیا را دریافت کرد
- عهدنامه ها اثر مارگارت اتوود (2019)
- آدمهای عادی اثر سالی رونی (2019)
اثری که باید بخوانید؛ آدمهای عادی اثر سالی رونی
داستان مردم عادی در دوران رکود اقتصادی ایرلند پس از سال 2008 اتفاق میافتد و داستان دو دوست به نامهای ماریان و کانل را روایت میکند. این زوج در یک مدرسه درس میخوانند، اما در دو حوزه مختلف فعالیت میکنند. برخلاف ماریان، کانل از طبقه متوسط جامعه است و مادر او برای خانواده ماریان به عنوان نظافتچی کار میکند.
در طول رمان، این دوستی به عشق تبدیل میشود و مسیر زندگی این دو دوست را در دوران دبیرستان و دانشگاه ترسیم میکند.
رونی ما را به دنیای نوجوانان میبرد و خطراتی که امروز آنها را تهدید میکند را بررسی میکند: مواد مخدر، اختلافات طبقاتی و جنسیت.
با اینکه در دوران دبیرستان ماریان بسیار سرخورده و گوشهگیر بود و کانل در بین دانشاموزها بسیار محبوب بود اما با وارد شدن به دانشگاه شخصیت هر دوی آنها به کلی تغییر کرد و همین تغییر دلیلی شد بر شروع دوستی آنها اما این دوستی تا کجا میتواند ادامه داشته باشد!
10. جایزه ادبی کاستا
جوایز ادبی کاستا در سال 1971 با نام جایزه ادبی ویتبرد بوک آغاز شد، تا اینکه Costa Coffee، شرکت معروف قهوه، در سال 2006 حمایت مالی آن را بر عهده گرفت.
این جایزه طیف گستردهای از عناوین را در همه ژانرها در برمیگیرد اما تنها به نویسندگانی که در بریتانیا و ایرلند مستقر هستند، اعطا میشود.
برخی از آثار شناخته شده که جایزه کاستا را بردند
- بروکلین اثر کولم توبین
- مردم عادی اثر سالی رونی (2019)
اثری که پیشنهاد میکنیم بخوانید؛ بروکلین اثر کولم توبین
کتاب بروکلین یکی از رمان پرفروش نیویورک تایمز است. فیلمی تحسینبرانگیز هم بر اساس این کتاب با بازی سائورس رونان و جیم برادبنت ساخته شده که نامزد چهار جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم شد. داستان این کتاب درباره یک مهاجر ایرلندی جوانش است که در دهه 1950 به بروکلین میرود. شخصیت اصلی این کتاب «یکی از فراموش نشدنیترین شخصیتهای ادبیات معاصر» به شمار میرود.
ایلیس لیسی دورانی نوجوانی خود را در سالهای سخت پس از جنگ جهانی دوم در شهر کوچک ایرلند سپری کرده است. اما هنگامی که یک کشیش ایرلندی پیشنهاد حمایت مالی از آیلیس در آمریکا را میدهد، او تصمیم میگیرد که برود و مادر و خواهر خود را پشت سر بگذارد.
پس از رفتن به آمریکا، آیلیس در یک فروشگاه بزرگ در خیابان فولتون کار پیدا میکند و زمانی که اصلا انتظارش را ندارد، عاشق میشود. تونی که عاشق داجرز و خانواده بزرگ ایتالیاییاش است، به آرامی و صبورانه به دست میآورد. اما در همین حین خبرهایی از ایرلند به گوش او میرسد که برنامههای آیندهی او را تهدید میکند.
11. مدال جان نیوبری
مدال جان نیوبری که در سال 1922 تاسیس شد، توسط انجمن کتابخانههای آمریکا به نویسندگانی تعلق میگیرد که در حوزه ادبیات کودک آثار تاثیرگذاری منتشر کردهاند.
آثاری که مدال جان نیوبری دریافت کردهاند
- سوراخها لوئیس ساچار (1999)
- داستان موش کوچولو اثر کیت دی کامیلو (2004)
کتابی که پیشنهاد میکنیم بخوانید؛ موش کوچولو اور کیت دی کامیلو
موش کوچولو یک کتاب فانتزی برای کودکان است که توسط کیت دی کامیلو در سال 2003 نوشته شده است. داستان اصلی ماجراهای موشی به نام دسپرو تیلینگ را دنبال میکند. این موش در تلاش است تا شاهزاده خانم زیبایی را از دست موشها نجات دهد. این کتاب در سال 2004 برنده جایزه مدال نیوبری شد و یک فیلم، یک بازی ویدیویی و حتی یک تئاتر موزیکال از آن اقتباس شد.
سخن آخر
آشنایی با معتبرترین جوایز ادبی به شما این امکان را میدهد تا راحتتر کتابهای خوبی که هر ساله منتشر میشوند را پیدا کنید. در این مقاله سعی داشتیم تا شما را با یازده تا از معتبرترین جوایز ادبی دنیا آشنا کنیم و یکی از آثاری که آن را برده است را به شما معرفی کنیم.
