درباره نشر چشمه
امروز از هر نویسنده جوان جویای نامی اگر بپرسی دوست دارد کتابش را در کدام انتشارات به چاپ برساند، چند اسم را به زبان می‌آورد که نشر چشمه یکی از آنهاست. این انتشارات معتبر به این دلیل که سازوکار مدرن و به روزی برای تبلیغات کتاب دارد، صاحب‌قلمان را چه مولف باشند و چه مترجم، مشتاق می‌سازد که با آنها کار کنند.
دلایل این موفقیت، متعدد است اما یکی از اصلی‌ترین‌ها شاید این باشد که چشمه‌ای‌ها خانوادگی کار می‌کنند. سید حسن کیائیان موسس این انتشارات است و همسرش به علاوه سه پسر و دو عروسشان به عناوین مختلف او را همراهی می‌کنند.
از کتاب‌دوستی تا کتابفروشی
سید حسن کیائیان، موسس نشر چشمه همواره خود را یک فرد کتاب‌خوان و کتاب‌دوست معرفی کرده است که ترجیح می‌دهد بعد از عمری کار کردن، گوشه‌ای بنشیند و غرق در لذت خواندن باشد اما فرزندانش همیشه او را به توسعه دادن کار نشر تشویق کرده‌اند. نشر چشمه از سال 1363 در یک کتابفروشی کوچک 32 متری آغاز به کار کرد و البته از همان ابتدا در اندیشه چاپ و نشر کتاب در کنار فروش آن بود و در همان سال اول، سه عنوان کتاب را به بازار فرستاد و این تعداد به مرور افزایش پیدا کرد.
اولین کتابی که چشمه به چاپ رساند کتاب «سرفراز و آزاد» بود نوشته‌ی هوارد فاست، ترجمه‌ی عبدالحسین شریفیان. دومین کتاب، مجموعه‌ای از شماره‌های روزنامه «روح‌القدس» بود که ماجرای تاریخی باغشاه و جهانگیرخان صوراسرافیل و … می‌پرداخت. سومین کتاب هم فیلمنامه «نبرد الجزیره» بود که در همان سالها فیلم مهم و پرسروصدایی از آن تولید و اکران شده بود.
نشر چشمه ؛ خوش‌فکر و اهل خطر
نشر چشمه تا امروز بیش از 1600 عنوان کتاب را منتشر کرده است که بسیاری از آنها چندین دوره تجدید چاپ شده‌اند. این انتشارات هم مثل دیگر انتشارات معتبر ایران برای هر بخش، دبیری معین کرده و مطابق با صحبت‌های حسن کیائیان، موسس این انتشارات، هر اثر در بدو امر از فیلتر دبیر مربوطه رد می‌شود و بعد از کسب تأییدیه‌های نهایی به دنیای کتاب راه پیدا می‌کند.
اعتماد کردن به یک نویسنده یا مترجم کار اولی، برای هر انتشارات نوعی ریسک است و نشر چشمه نشان داده از آن ابایی ندارد؛ کما اینکه مترجم پرفروشی مثل پیمان خاکسار از جمله کسانی است که سالها قبل با نشر چشمه به بازار کتاب معرفی شد و نمونه‌های این‌چنینی بسیار زیاد است.
بگذارید کتابها ما را بخوانند
چند سالی است که نشر چشمه با شعار «بگذارید کتابها ما را بخوانند» شیوه جدیدی از تبلیغات را آغاز کرده است که خلاقانه و هوشمندانه است. بیشتر مردم فکر می‌کنند نشرچشمه یک ناشر ادبی است؛ اما کتابهای نشرچشمه فقط به کتابهای ادبیاش خلاصه نمی‌شود. فلسفه، سیاست، اقتصاد، کودک و نوجوان، موسیقی، سینما، تئاتر، تاریخ و اسطوره و … فضاهای دیگری هستند که مورد توجه نشرچشمه قرار گرفته‌اند.
این انتشارات، کتاب‌هایش را زیر این عناوین منتشر کرده است: جهان تازه‌ی داستان، کتابهای قفسه‌ی آبی، متن‌های پیشینه‌ی داستانی، جهان نو، جهان کلاسیک، جهان سیاه، جهان خیال، جهان تازه‌ی شعر، شعر جهان، جهان تازه‌ی نمایش، مجموعه‌ی مطالعات سینمایی، کتاب ونوشه، اندیشه‌ی امروز ایران و مجموعه کتابهای اقبال.
انتشار دهنده‌ی فضای واقعی جامعه
از کاوه کیائیان یکی از پسران حسن کیائیان پرسیده شده چرا کتابهای شما این قدر بالا و پایین دارد؟ گاه در اوج، گاه در میانه و وسط و شاید کمی پایین تر؟ گاه آثاری شگفت انگیز و گاه آثاری ناامید‌کننده؟
و پاسخی که او داده است در نوع خود جالب است: «ما ناشریم؛ ما جریان سازی نمی‌کنیم، ما نویسنده تربیت نمی‌کنیم اساساً ما نمی‌توانیم بر روند طبیعی فضای ادبی کشور تاثیری قابل تامل بگذاریم ما فقط کوشیده ایم بهترین‌ها را منتشر کنیم حال در زمان‌هایی این بهترین‌هایی که برگزیده‌ایم جزو نوادر و آثار فاخر اند و گاه آثار حتی از متوسط پایین‌تر، پس بهتر است بگوییم ما ناشران تنها کتاب نویسندگان نیستیم بلکه ما ناشران فضای واقعی حاکم بر ادبیات کشور نیز هستیم و این دیگر به سلیقه و خواست ما یا نوساناتی که شما می‌گویید ارتباطی ندارد. چرا از واقعیت‌ها فرار کنیم؟!
وقتی نویسندگان درجه یک ما ننویسند به طور کاملا طبیعی نویسندگان درجه دو بیشتر دیده می‌شوند و این چرخه طبیعی خیلی به ناشر ارتباطی پیدا نمی‌کند.»
خرید کتابهای پرفروش نشر چشمه از سایت دیجی‌کالا
اگر کتاب نباشد …
از کاوه کیائیان پرسیده شده که اگر نشر نباشد، اگر نتوانید کتاب چاپ کنید، اگر داستان نشر چشمه تمام شود؛ چه می‌کنید؟ و او برای پاسخ دادن به این سوال بازگشته به سال‌های 64 تا 70 و اینگونه پاسخ داده: در آن سال‌هایی که پدر تازه وارد حوزه نشر و کتاب و کتابفروشی شده بود وقتی با مشکلی رو در رو شده بود شبیه این سوال را یکی از دوستان پدر از او پرسیده بود که اگر نتوانی کتاب منتشر کنی چه می‌کنی؟
و پدر گفته بود: «من تازه مسیر اصلی زندگی ام را پیدا کرده ام و احساس می‌کنم با چنین مانعی یعنی نتوانستن و ادامه ندادن رو در رو نشوم اما اگر بنا به هر دلیلی نتوانستم به ناشر بودن و چاپ کتاب ادامه دهم رو بروی همین کتابفروشی فعلی«بساط کتابفروشی» پهن خواهم کرد چون احساس می‌کنم مسیر جدید زندگی من با کتاب مسیری روشن‌تر و آینده‌دارتر است و شاید مسیری دوست داشتنی‌تر… بساط راه می‌اندازم».
و شعبه کتابفروشی در مرکز خریدهای لاکچری
وجود یک کتابفروشی در محلی مثل مجتمع بزرگ کورش، واقع در غرب تهران، موضوع جالب توجهی است که صاحبان نشر چشمه درباره آن اینگونه توضیح داده‌اند: صاحبان اصلی پاساژ کورش یعنی شرکت سرمایه‌گذار که شرکت گلرنگ است با ما کاملا فرهنگی برخورد کرده‌اند و دریافتی خود از ما را تا 50% کاهش داده اند و همین مسئله ما را به ادامه کار امیدوار کرده است.
ما آمادگی کامل داریم تا در شرق تهران نیز چنین مجموعه‌ای را راه اندازی کنیم چون پس از آن مسائل تلخی که در سال 90 و هنگام تعلیق مجوز نشر چشمه رخ داد، احساس می‌کنیم باید نگاه اقتصادی قوی تری به مجموعه نشر چشمه داشته باشیم یعنی باید بنیه‌های اقتصادی خود را افزایش بدهیم تا دچار معضلات و مشکلاتی که ما را گاه تا مرزهای ناامیدی هل داد نشویم. ». در این نقل قول به ماجرای تعلیق مجوز هم اشاره شده که به انتشار نمایشنامه‌ای از محمد رحمانیان مربوط می‌شود. این کتاب درباره قیام امام حسین (ع) بود و برخی از تندروها آن را توهین‌آمیز به حساب آورده بودند و همین موضوع مشکلاتی را برای کیائیان و همکارانش به وجود آورد که البته زیاد طول نکشید و حل شد.
کلام آخر
هنوز هم برای خواندن بهترین کتابهای روز می‌توان به سایت نشر چشمه سری زد و هرچند که سهم پررنگ تبلیغات غیرقابل چشم‌پوشی است اما با کمی دقت نظر می‌توان به اعتبار نشر چشمه، خریدهای مطمئن‌تری داشت، آن هم در روزگار فعلی که دیگر کتاب هم یک خرید ارزان به حساب نمی‌آید. درباره نشر چشمه
