چه کسی جنگ را دوست دارد؟ واقعاً هیچکس. این واقعیت چیزی است که در سرتاسر کتاب «طریق بسمل شدن» برایت مرور می‌شود.
هیچکس جنگ را دوست ندارد و برای همین است که خیلی‌ها تأکید دارند نگوییم «جنگ هشت ساله» و حتما کلمه «تحمیلی» را به این عبارت اضافه کنیم یا اینکه اصلا از «دفاع مقدس» در جمله خود استفاده کنیم. بعضی دیگر اما چنین تأکیدی ندارند و معتقدند آنچه از مهر 1359 تا مرداد 1367 بر این سرزمین گذشت، فارغ از اینکه جدال میان جمهوری نوپای ما با دولتهای مختلف بود، نزاعی بود که بین سربازان دو کشور ایران و عراق در گرفته بود و سربازان یعنی آدم‌هایی از دل دو جامعه، یعنی مردم.
محمود دولت‌آبادی کیست؟
محمود دولت‌آبادی در «طریق بسمل شدن» نگاهی ضد جنگ دارد. چنین واقعیتی را بدون اینکه کتاب او را هم خوانده باشیم، صرفاً با شناختن شخصیت‌اش در می‌یابیم. چیزی که ما را برای خواندن «طریق بسمل شدن» ترغیب می‌کند، صرف نظر از بزرگی نام نویسنده، کنجکاوی درباره چگونگی پرداختن به این ماجراست. البته یک دلیل فرامتنی هم وجود دارد. کتاب حد فاصل 83 تا 85 نگارش شده اما در بهار 1397 به بازار آمده و هر علاقه‌مند کتابخوانی کنجکاو است که بداند چرا؟ این توقیف به چه علت ایجاد شده بوده؟
معرفی کتاب شازده کوچولو | به همراه جملات شازده و گل | مناسب پروفایل
نکته قابل تأمل دیگر نیز این است که دولت‌آبادی برای همین صد و اندی صفحه، چند سال وقت گذاشته و همین حساسیت و وسواس دلچسب، برای مخاطب همیشگی او مطلوب است. چیزی که از مرور یادداشت‌های خوانندگان کتاب برآمده این است که اگر شما تا امروز کتابی از استاد نخوانده‌اید، این کتاب را به عنوان قدم نخست انتخاب نکنید، زیرا نثر شعرگون یا ثقیلی که دارد ممکن است شما را در ابتدای راه دلزده کند.
به عبارت دیگر حظ بردن از «طریق بسمل شدن» نیاز به یک آشنایی اولیه با قلم و سبک نگارشی دولت آبادی دارد و شما باید از قبل با فضای ذهنی و ادبیات او آشنا باشید تا به جهان ساخته شده در کتاب جدیدش وارد شوید.
معرفی کتاب طریق بسمل شدن
«طریق بسمل شدن» درباره چند سرباز است که جایی در دل دشت گیر افتاده‌اند و در عین حال که خطر قرار گرفتن در تیررس دشمن برای آنها وجود دارد، تشنه هم هستند و دارند تلاش می‌کنند به منبع آبی کمی آن طرف تر دست پیدا کنند. درام و حتی تراژدی ماجرا اینجاست که این تشنگی هم برای سربازان ایرانی وجود دارد و هم برای سربازان عراقی.
روایت این کتاب کمی تو در تو و قصه در قصه است و شما اتفاقاً در همین کتاب کم قطر چندین ماجرا را می‌خوانید. کتاب در دل جنگ هشت ساله می‌گذرد ولی ماجرای حبس راوی در زندان شاهنشاه را هم می‌خوانید و تازه همین کتاب لاغر، چندین راوی هم دارد که به خاص بودن آن می‌افزاید.
بخشی از متن کتاب
«طریق بسمل شدن» در میان جبهه فکری مخالف دولت آبادی، منتقدانی هم دارد. مثلا آنها از اینکه او تصویری تماماً قهرمان پرور از ایران و ایرانی بازنمایی نکرده، گلایه دارند. این بخش از کتاب را ببینید:
«آنچه می‌نویسم اثری باید باشد که نبرد قادسیه را در خاطره‌ها زنده کند. مگس‌ها و من، من و شب و شمع، خودنویس لامی و سعد وقاص، بمب‌افکن‌ها و نورافکن‌ها، رگبار مسلسل که هرگاه ستونی از دشمن مقابل دید قرار بگیرد می‌تواند در پلک به هم زدنی همه را به خاک درافکند، بولدوزرها و خاک بردارها، تانک‌ها و زره‌پوش‌ها، طیاره‌های جنگی و پرواز فراصوت، دکمه‌ها…دکمه‌های قرمز و سبز… آژیر خطر و شمشیر خونبار سعد… خودنویس لامی خوب می‌چرخد، اما سعد را نمی‌یابد. بل در ورای آتش و دود گرفتار مانده است، در تپه صفر».
و کسانی که تاریخ را به خاطر دارند نبرد قادسیه را دوست نمی‌دارند و می‌پرسند چرا باید نویسنده خواسته باشد این ماجرا را مرور کند؟ به هر حال، کتاب نزدیک دو سال است که در بازار موجود شده و حیف است اگر در قفسه کتابخانه شما جایش خالی باشد.
